Tijdens de raadsvergadering van maandag 27 september kwam ook de transitiewarmtevisie ter sprake. Hoewel wij uiteraard begrijpen dat er iets gedaan moet worden zijn wij zeer bezorgd over de finaciele implicaties van alle plannen. Om nu al deze hele visie te ondersteunen zonder dat wij weten wat dit voor de inwoners van Drechterland gaat betekenen gaat voor ons te ver. Wij wachten dan ook de echte plannen af die per wijk of gebied gepresenteerd gaan worden. Zie hieronder het hele betoog van onze fractievoorzitter Idso Brouwer
Voorzitter, in het voor ons liggende voorstel voor de Transitievisie Warmte zitten wat ons betreft een aantal punten die ons grote zorgen baren.
Even een paar voorbeelden:
Purmerend: De gemeente spreekt van "een waslijst aan issues". Zo vallen de kosten tegen en blijkt het ingewikkeld om de werkzaamheden gelijktijdig uit te voeren met de vervanging van de riolering, zoals de bedoeling was. En de alternatieven zijn momenteel relatief duur. Het project is stilgelegd.
Sittard; aansluiting op een warmtenet gaat de inwoners beduidend meer kosten dan als ze op het gas waren gebleven. Van kostenneutraliteit is geen enkele sprake.
Het in augustus 2020 gepubliceerde rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving trekt de conclusie dat: ‘Zonder subsidie de energietransitie voorlopig niet woonlastenneutraal, laat staan rendabel te maken is’.
Dat blijkt dus uit de enorme subsidies die de gemeenten moeten bieden aan bewoners om van het gas af te gaan. Dan hebben we het vaak overigens alleen nog maar over de ombouwkosten en niet over de stijgende maandelijkse lasten voor energie en warmte. Terecht komt het PBL dan ook tot de constatering dat meer factoren in het ‘woonlastenneutraal’ principe van het Klimaatakkoord meegenomen moeten worden, zoals een stijgende prijs van het gas en steeds hogere belasting op elektriciteit en de steeds hogere elektriciteitsprijs, waardoor een investering die nu aantrekkelijk lijkt dat op langere termijn niet is.
Echter in de transitievisie staat letterlijk: “In de analyse wordt gebruik gemaakt van de laagste maatschappelijke kosten. Dit zijn de totale financiële kosten per wijk van alle maatregelen die nodig zijn om in een wijk of dorp van het aardgas af te gaan, ongeacht wie die kosten betaalt. Dit is inclusief de baten van energiebesparing, maar exclusief belastingen, heffingen en subsidies.” Maar inwoners moeten wel de belastingen en heffingen betalen en de mogelijke subsidies zullen die echt niet gaan compenseren. Als de conversie van 30 á 40k voor een huis met een lening gefinancierd moet worden dan is het maar de vraag of de rente en kosten van de lening opwegen tegenover de beoogde besparingen op de energie.
Verder staat er: “De verdeling van de kosten over overheid, nutsbedrijven, bedrijven en bewoners is een vraagstuk dat in de wijkuitvoeringsplannen verder onderzocht moet worden”. Maar laten we eerlijk zijn; alles wat door overheid, nutsbedrijven en andere bedrijven betaald wordt aan de transitie gaat toch direct doorgesluisd worden naar de inwoners, die via hogere belastingen of de hogere investeringskosten alles gewoon mogen betalen. Uiteindelijk is de inwoner toch de pineut.
Moet er dan niet in de visie staan dat er gebruik gemaakt gaat worden van de laagste kosten voor de inwoners ?
Bovendien is er nog een gevalletje van de saldering: Burgers kunnen nog tot 2023 hun teveel opgewekte energie terug leveren aan het net voor zo’n 22 cent per kWh, maar daarna wordt de zogenaamde salderingsregeling afgebouwd en vanaf 2031 krijg je nog hooguit 6 cent per kWh.
Bij de energie-transitie hebben we het bijna altijd over zaken waar iemand anders last van heeft en die iemand anders moet gaan betalen. Nu – bijvoorbeeld – stellen dat we eerder van het gas af moeten, of eerder en meer windmolens moeten neerzetten, is makkelijk. Het voelt ook lekker groen en klimaat-wakker. Maar je zadelt de inwoner ermee op; het is de inwoner die het moet uitvoeren, het is de inwoner die het moet betalen, en het is de inwoner die naast die windmolens moet wonen.
Dan de term “van het gas af”. Al in een eerder stadium hebben wij gezegd en andere partijen met ons dat “van het gas af” geen doelstelling op zich moet zijn. Het gaat om de reductie van CO2 en daarbij is “van het gas af” niet alleen zaligmakend. Hoewel in het voorstel staat: “Bij de uitwerking van die plannen zal rekening gehouden worden met de wens van de raad, zoals vastgelegd bij motie van 28 september 2020 om ‘aardgasvrij’ niet als doel te zien, maar als gevolg van de wens het energieverbruik te beperken” komt verder in alle documenten en teksten de term “van het gas af” met grote regelmaat terug. Heel stiekem blijkt dat toch wel de doelstelling te zijn. Maar dat kan niet anders want dat staat in ons nationaal klimaatakkoord.
Verder hebben we ook aangegeven dat er geen onomkeerbare beslissingen genomen moeten worden met het oog op de toekomst van bijvoorbeeld waterstof door bestaande leidingen, maar er staat in het visie document wel degelijk: “Het gaat hier onder andere om de aanleg van een warmtenet, de verzwaring van het elektriciteitsnet, verwijderen van het gasnet en onderhoud van infrastructuur.”
Al deze factoren maken ons bezorgd over de toekomstige betaalbaarheid en de keuzemogelijkheden voor de inwoners.
We zijn vóór verduurzaming en we erkennen volmondig dat we aan de bak moeten. Maar GBD is wel groen, maar we willen voorkomen dat deze blinde zolderkamer-klimaatambitie ons straks keihard in het achterwerk bijt. Hiervoor zijn de financiële consequenties voor onze inwoners te groot.
Tot zover.